Jane Goodall, de wereldberoemde Britse antropologe en biologe, gespecialiseerd in ethologie en primatologie, is op woensdag 2 oktober 2025 overleden op 91-jarige leeftijd. Volgens een Facebook bericht van het Jane Goodall Instituut overleed ze in Californië op natuurlijke wijze, vredig in haar slaap. Met haar overlijden verliest de wereld één van de meest inspirerende stemmen voor dieren en natuur, maar haar nalatenschap leeft voort. Al vanaf haar jeugd was Jane gefascineerd door dieren en de natuur. Die passie bracht haar naar Tanzania, waar ze chimpansees in het wild ging bestuderen. Een keuze die niet alleen haar eigen leven, maar ook de wetenschap en onze kijk op dieren voorgoed veranderde. In dit artikel vertellen we meer over het bijzondere werk en de nalatenschap van Jane Goodall.
Wie was Jane Goodall?
Jane Goodall werd in 1934 geboren als Valerie Jane Morris-Goodall in een welgesteld Brits gezin. Ze was de oudste dochter van een zakenman die tevens autocoureur was en een moeder die haar liefde voor schrijven doorgaf. Al vroeg raakte Jane gefascineerd door de natuur: ze las alles wat ze kon vinden over wilde dieren en droomde ervan ooit zelf naar Afrika te reizen, om daar dieren te bestuderen. Die droom bracht haar uiteindelijk naar Gombe Stream National Park in Tanzania, waar ze in 1960 begon met haar baanbrekende onderzoek naar chimpansees. Haar methode was bijzonder in die tijd: ze observeerde de dieren langdurig, van dichtbij en met veel geduld.
Geen nummers, maar namen
In de jaren die volgden deed ze ontdekkingen die de wetenschap op haar grondvesten deden schudden. Zo toonde ze aan dat chimpansees niet alleen gereedschap gebruikten, maar het ook zelf maakten. Iets wat tot dan toe als een uniek menselijke vaardigheid werd gezien. Waar andere wetenschappers dieren nummers gaven, gaf Jane hen namen en beschreef ze hun persoonlijkheden. Ze liet zien dat chimpansees emoties uiten, conflicten kennen, maar ook liefde en zorg voor elkaar tonen. Daarmee vervaagde de scherpe scheidingslijn tussen mens en dier, en kregen dieren in de ogen van velen een nieuwe waardigheid.
Bekijk in onderstaande video hoe Jane Goodall's inspirerende reis ooit begon.
Ieder mens kan verschil maken
Vanaf de jaren zeventig zette ze zich steeds meer in als pleitbezorger voor dieren en natuur. Ze richtte het Jane Goodall Institute op, dat wereldwijd projecten ondersteunt voor natuurbehoud en het beschermen van leefgebieden. In 1991 startte ze bovendien Roots & Shoots, een jongerenprogramma waarmee ze miljoenen jonge mensen inspireerde om zelf in actie te komen voor dieren, mensen en het milieu. Met onvermoeibare energie reisde ze decennialang de wereld over, sprak ze met wereldleiders, scholieren en lokale gemeenschappen, en gaf ze lezingen waarin haar boodschap altijd helder was: ieder mens kan verschil maken.
Internationale erkenning en talloze prijzen voor Jane Goodall
Haar werk kreeg internationale erkenning en talloze prijzen, waaronder de Presidential Medal of Freedom begin 2025. Maar belangrijker nog: haar onderzoek en activisme hebben blijvend invloed op hoe wij omgaan met dieren, hoe we denken over natuurbehoud en hoe we de relatie tussen mens en dier zien. Jane Goodall liet zien dat compassie en wetenschap hand in hand kunnen gaan en dat echte verandering begint bij aandacht en respect voor al het leven om ons heen. In 2023 werd ze benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau en werd ze geprezen als een bron van inspiratie voor met name vrouwen en meisjes wereldwijd.
Wat betekent het werk van Jane Goodall voor de wereld?
-
Wetenschappelijke grenzen verlegd: door haar observaties moesten wetenschappers erkennen dat dieren gevoelens, sociaal gedrag en intelligentie bezitten, en de grens tussen mens en dier minder scherp is dan men dacht.
-
Bewustzijn en ethiek: haar werk zette veel mensen aan het denken over hoe wij met dieren omgaan. Of het nu wilde dieren, huisdieren of boerderijdieren zijn. Ze daagde iedereen uit om respectvol en verantwoordelijk om te gaan met al het leven.
-
Educatie en activisme verspreid: via Roots & Shoots heeft ze miljoenen jongeren geïnspireerd om klein én groot verschil te maken in hun omgeving. Het Jane Goodall Institute zet zich in voor natuurbescherming, habitatonderzoek, rehabilitatie van dieren én educatie in lokale gemeenschappen.
-
Natuurbescherming concreet gemaakt: haar organisatie werkte samen met lokale gemeenschappen aan projecten zoals herbebossing, het creëren van veilige corridors voor dieren en herstel van leefgebieden.
-
Inspirerend nalatenschap: wereldleiders, wetenschappers en vele anderen betuigen hun respect. Ze wordt gezien als een symbool van compassie, doorzettingsvermogen en hoop.
In 1998 wordt de Nederlandse vestiging van het Jane Goodall institute geopend. Het Jane Goodall Institute is vandaag de dag een wereldwijd netwerk van 34 kantoren met duizenden vrijwilligers. Volgens Goodall zelf ligt de echte kracht bij de honderdduizenden jongeren die door haar visie zijn geïnspireerd en die zich inzetten om de toekomst van mens en natuur hoopvoller te maken.
Met haar overlijden verliest de wereld een pionier, maar haar nalatenschap blijft bestaan in de organisaties die ze oprichtte, de generaties die ze inspireerde en de verhalen die zij achterliet.
Foto: Instagram @janegoodallinst
Bronnen: Jane Goodall Instituut, Nu.nl
Reacties
Er zijn nog geen reacties geplaatst bij dit artikel.